تحقیق اعتياد

دسته بندي : علوم انسانی » علوم اجتماعی
بيان مسئله
معضل اعتياد را مي توان مهمترين مسئله و آسيب اجتماعي سال هاي اخير دانست. ويژگي خزنده و پيش رونده اعتياد بر اميت و حساسيت مسئله مي افزايد. به دلايل مختلف هر روز بر تعداد كساني كه به مصرف مواد مخدر وابسته مي شوند، افزوده مي گردد. به نظر نمي رسد آمارهاي رسمي بيانگر تمام واقعيتهاي موجود باشند حتي اگر بپذيريم كه آمارهاي موجود تعداد واقعي معتادان را معين مي كنند نيز ماهيت مسئله تغير نخواهد كرد.
عليرغم اينكه در سراسر دنيا بسياري با اعتياد دست به گريبانند، هنوز شيوه اي كه بتوان اين بيماري را به طور دائمي و قطعي درمان كرد يافت نشده است. حتي پس از اينكه معتاد مصرف مواد مخدر را براي مدت طولاني قطع نمايد احتمال بازگشت به اعتياد وجود دارد.
متأسفانه اين روزها با تعداد فزاينده مراكز كلينيك هايي رو به رو هستيم كه در مقابل دريافت وجوه و مبالغ قابل توجهي فقط نسبت به ترك فيزيكي معتادان اقدام مي كنند. در مقابل دريافت وجوه و مبالغ قابل توجهي فقط نسبت به ترك فيزيكي معتادان اقدام مي كنند. در ميان معتادان بسياري را مي توان يافت كه تمايل به قطع مصرف مواد مخدر دارند ولي تلاش هاي مكرر آنها براي قطع مصرف به شكست مي انجامد. آنها معمولاً دوره ترك جسمي را با موفقيت پشت سر مي گذراند اما بعد از مدتي به شرايط گذشته باز مي گردند.
هنوز علت قطعي و مشخصي براي بازگشت مجدد به اعتياد معرفي نشده است. پژوهشهاي مختلف عوامل متعددي را درباره بازگشت ارائه كرده اند. با توجه به اينكه طبق بررسي هاي انجام شده، دلايل قطعي و كامل براي اين امر ارائه نشده است، در اين پژوهش قصد بر آن بوده است كه بدون هيچگونه پيش فرضي به شناسايي عواملي كه به روي آوري مجدد به اعتياد مؤثر هستند پرداخته شود و در صورت رسيدن به نتيجه راه حلي پيشنهاد گردد.
اهميت موضوع
اعتياد به مواد مخدر فرايندي تكرار شونده براي بسياري از كساني است كه به مصرف مواد مخدر وابسته مي شوند. آنها معمولاً به عنوان تفريح، راهي براي درمان بيماري و كنجكاوي تحريك، همسالان و … مصرف را آغاز مي كنند و به تدريج ميزان و دفعات مصرفشان افزايش مي يابد. تا زماني كه معتاد آنچه را مطلوب اوست، بدست مي آورد، نمي توان اميدوار بود به قطع دائمي مصرف دست يابد. در طي اين فرايند. بسته به شدت مصرف (سوء مصرف يا وابستگي) او به تدريج ناچار مي شود براي ادامه مصرف از بسياري از امور چشم پوشي كند و آنها را از دست دهد. تزلزل موقعيت اجتماعي و شغلي، از هم پاغشيدگي سيستم خانواده و … از جمله تبعات فرايند پيش رونده اعتياد هستند. ممكن است معتاد براي به دست آوردن مجدد برخي موقعيت هاي از دست رفته و براي اينكه بتواند شرايط مناسب تري را براي مصرف مهيا كند، به صورت موقتي اقدام به قطع مصرف نمايد. اما بسياري از اوقات قطع مصرف دائمي و حتي طولاني مدت هم نخواهد بود.
گاهي براي اين فرايند پاياني نيز وجود دارد. نقطه اي كه ديگر هيچ نوع ماده مخدري قادر نيست نياز فرد را تأمين كند و افزايش ميزان مصرف نيز او را كمك نخواهد كرد پديده تحمل در اين شرايط عده كمي با قرار گرفتن در موقعيت مناسب بهبود خواهند يافت و عده بيشتري گرفتار زندان، بيماري هاي مختلف رواني، فرار از خانه و حتي مرگ خواهند شد. با تمام اين مشكلات شاهد هستيم كه معتاداني كه شانس بهبودي مي يابند داراي مشلات زيادي هستند از يك طرف اطرافيان نسبت به آنها اعتماد ندارند كه خود باعث كاهش اعتماد به نفس بيماران مي شود و از طرفي جامعه آنها را نمي پذيرد و نگفته پيداست كه بهبود در خلاء صورت نمي گيرد. حتي اگر در اين شرايط هم فرد بهبود پيدا كند در نهايت بايد به جامعه باز گردد بنابر اين بررسي شرايط و عوامل علل روي آوري مجدد معتاد به دامن اعتياد مي توان ارائه كند كننده راهكارهايي براي طريقه برخورد خانواده و جامعه با معتاد باشد.
بيشتر اوقات فرايند بهبودي در قالب يك فرايند ناقص مورد بررسي قرار گرفته است.
هيچ شيوه درماني تاكنون نتوانسته است به اين امر به صورت همه جانبه بپردازد.
جاي تأسف است كه بخصوص در ايران افق ديد در بسياري موارد به سم زدايي محدود شده است. مراكز درماني حتي اگر تا مدتي طولاني پذيراي معتاد باشند، پس از آنكه دوره درمان پايان يافت،‌براي معتادي كه اكنون به زعم آنها بهبود يافته است، برنامه اي ندارند.
به طور مسلم اين شيوه هاي درماني عوامل مؤثري را دست كم يا ناديده گرفته اند و برنامه مناسبي براي رو به رو شدن با آنها ندارند و يا علمي در مورد مقابله با آن ندارند.
شايد علت اصلي عدم شناخت نسبت به اين عوامل است كه نهايتاً به ناتواني در كنترل آنها منجر مي شود. پژوهش حاضر بر پايه اين فرض صورت گرفته كه در صورت انجام مداخله به موقع و موفق در فرايند اعتماد، مي توان زمان رسيدن به نقطه اي را كه دستيابي به بهبودي ميسر مي شود، كوتاه تر كرد و تأثير عوامل تهديد كننده بهبودي را كاهش داد و شناخت بيشتري به علل بازگشت پيدا كرد در راستاي تلاش براي تحقق مداخله مطلوب لازم است اطلاعات و تحليل دقيقي در مورد علل روي آوري مجدد به اعتياد در اختيار مداخله گر قرار گيرد. به عبارتي مداخله گر بايد بداند در چه شرايطي بهبودي فرد معتاد ثبات و دوام بيشتري برخوردار است و بالعكس. با پاسخ به اين سؤال مداخله به تنظيم طرح كمكي براي ايجاد شرايطي كه معتاد بهبودي سريعتر و پايدارتر دست يابد، رهنمونه نخواهد شد.

اهداف كلي
هدف كلي
بررسي علل تعيين دستيابي عوامل موثر در بازگشت معتادان به اعتياد بعد از ترك مصرف مواد.
اهداف جزئي
• تعيين نقش خانواده در بازگشت به اعتياد.
• تعيين نقش جامعه يا عوامل اجتماعي در بازگشت به اعتياد.
• تعيين نقش عوامل شخصيتي و فردي در بازگشت به اعتياد.
هدف كاربردي
ارائه راه حل هايي به منظور جلوگيري از بازگشت مجدد معتادان به اعتياد پس از ترك و شناخت عواملي كه به صورت آشكار و پنهان در اين مسئله نقش دارند.
فرضيه ها
بين بازگشت مجدد به اعتياد و نحوه پذيرش خانواده رابطه اي وجود ندارد.
بين بازگشت مجدد به اعتياد و نگرش خانواده نسبت به اعتياد رابطه اي وجود ندارد.
بين بازگشت مجدد به اعتياد و وجود فرد معتاد در خانواده رابطه اي وجود ندارد.
بين بازگشت مجدد به اعتياد و رابطه با دوستان سابق رابطه اي وجود ندارد.
بين بازگشت مجدد به اعتياد و موقعيت شغلي رابطه اي وجود ندارد.
بين بازگشت مجدد به اعتياد و سطح درآمد رابطه اي وجود ندارد.
بين بازگشت مجدد به اعتياد و مسائل روحي رواني رابطه اي وجود ندارد.