با تاسیس دارالفنون در سال 1228 شمسی تاکنون دوره متوسطه با نام دبیرستان و هنرستان گسترش یافته و به مدت تحصیل در آن در دوره هایی متفاوت بوده و طبق طرح نظام جدید متوسطه مصوب 1396 ، بعد از دوره سه ساله متوسطه دوره پیش دانشگاهی یک ساله تشکیل شده و توسعه یافته است
با تصویب سند تحول آموزش و پرورش در سال 1390، پس از دوره ابتدایی 6 ساله و دوره اول متوسطه 3 ساله ، دوره دوم متوسطه به مدت 3 سال ، اعلام گردیده و پس از 12 سال تحصیل به فارغ التحصیلان این دوره مدرک دیپلم کامل متوسطه در یکی از رشته های نظری ، فنی و حرفه ای و کار و دانش داده می شود .
مهترین ممیز این دوره با دوره های تحصیلی قبل ، ورود نوجوانان 15 ، 18 ساله به این دوره و وجود رشته ها و زمینه های متعددی است که موجب تنوع مدارس متوسطه نظری ، فنی و حرفه ای و کار دانش شده است .